Podczas wizyty u mojego ojca, tata min. opowiadał o porządkach, które w końcu zdecydował się zrobić w swoich szpargałach wtedy też mimochodem zapytał, czy nadal interesuję się zegarkami?
(też pytanie!), - bo znalazł "taki jeden stary" i w zasadzie chciał wyrzucić, ale pomyślał, że może mi się do czegoś przyda...
Zegarek należał do mojego dziadka .
Ten kto nie doświadczył, niech uwierzy mi na słowo, że serce zaczyna w takich chwilach naprawdę szybciej bić !
Tak to z szuflady na światło dzienne wyjrzał potwornie zaniedbany, porysowany i niedziałający Gruen Precision.
Tak wyglądał na początku:
Zegarek prezentował się dość nieszczególnie, ale oczywiście widziałem w nim potencjał
Krótki spis z natury:
Średnica bez koronki 35mm
Rozstaw uszek 18mm
Mechanizm automatyczny 710 SS na 17 kamieniach zobacz u Ranfft'a ,po zalaniu, miejscami widoczna korozja, zerwana sprężyna.
Koperta złocenie 10 µ, brudna i zmatowiona
Szkło hartowane porysowane
Dekiel stalowy
Koronka nie sygnowana, miejscowe przetarcia pozłoty
Tarcza brudna bez zarysowań
Wskazówki oryginalne pozłacana, z wypełnieniem luminescencyjnym (brak luminacji)
Ze względu na mechanizm użyty w zegarku oraz stylistykę tarczy lata produkcji szacowałem na przełom lat '50-'60.
Oczywiście postanowiłem przywrócić zegarkowi choćby część dawnej świetności...
Wizyty u moich "sprawdzonych" mistrzów napawały mnie czarną goryczą:
"Nie ma szans, trzeba wymieniać mechanizm"
"Nie podejmę się - nie mam części, nie dopasuję nic do tego"
Cóż trzeba było rozpocząć poszukiwania nowego werku lub zegarka na dawcę...
W przypadku marki Gruen i werku 710 SS hmm... nie należy to do najłatwiejszych zadań.
Pomocy szukałem chyba wszędzie
Dzięki cytochrom z KMZiZ otrzymałem przesyłkę ze Stanów zawierającą Gruena na ewentualnego dawcę – niestety „przeszczep się nie przyjął”
Niedawno po zalogowaniu się na alledrogo omal nie padłem na zawał, gdy okazało się, że spóźniłem się o setne sekundy w kupnie potencjalnego „dawcy”,
który najspokojniej czekał sobie na aukcji…
Któregoś dnia skuszony pozytywną opinią jednego z moich znajomych postanowiłem odwiedzić mistrza u którego jeszcze nic nie zlecałem,
poszedłem z kilkoma ruskami do regulacji i przesmarowania, i ot tak bez większej nadziei wziąłem ze sobą Gruena.
Ku mojemu zdziwieniu tu nie było jakiegokolwiek problemu z serwisem – za dwa dni miałem zgłosić się po odbiór:
Zleciłem naprawę i konserwację werku, czyszczenie tarczy i wymianę szkła.
Kopertę chciałem sam doprowadzić do porządku
W wyznaczonym terminie odebrałem wszystkie zegarki w stanie przekraczającym moje oczekiwania
Pozostało jedynie dać mu ładne, stylowe „ubranko” i …
Efekty możecie obejrzeć poniżej:
I gdy przyglądałem się efektom pracy zegarmistrza moją uwagę przykuł napis tuż pod indeksem godziny 6-tej…
To co brałem do tej pory jako „SWISS MADE” dało się odczytać jako „RA SWISS RA” – cie choroba! Co za diabelstwo?!
„T SWISS T” , oraz
.. tzw. „PA SWISS” znałem… ale „RA”??
Jako, że w tym czasie odcięty byłem od netu – poprosiłem o pomoc w ustaleniu znaczenia zagadkowej dla mnie inskrypcji mojego kolegę z pracy...
W ten oto sposób dowiedziałem się, że farba pokrywająca punkty indeksów oraz wypełnienie wskazówek w moim wychuchanym zegarku zawiera Rad.
Wiadomość bardzo mnie zdziwiła i uRadowała…
Jako, że p. Maria Curie-Skłodowska zapłaciła wysoką cenę za odkrycie pierwiastka zacząłem zastanawiać się czy posiadanie, noszenie takiego zegarka
wiąże się z jakimś zagrożeniem dla mojego otoczenia lub dla mnie…
Zegarek „na wszelki wypadek” powędrował w kilku warstwach bąbli do metalowej kasety, metalowa kaseta zaś do sejfu w pracy.
Wiedziałem już, że do uzyskania farb radioluminescencyjnych używano soli radu 226, lub związków z dodatkiem mezotoru, a nie czystego radu,
oraz, że po 1920 wiedziano już doskonale o szkodliwości materiałów radioluminescencyjnych INFO ,moje obawy uważałem za „trochę na wyrost”. Ale „strzeżonego…”
Należę do osób dociekliwych (pod warunkiem, że coś mnie zainteresuje
) chciałem poznać odpowiedź na pytanie – "czy aby na pewno”??
Jak uzyskać odpowiedź czy dany materiał jest promieniotwórczy?
Odpowiedź banalnie prosta – zmierzyć poziom promieniowania licznikiem Geigera-Müllera
Jak się okazuje w Szczecinie tego typu liczników jest całkiem sporo!
Liczniki ma wojsko, policja, niektóre szpitale, ośrodki naukowe.
Nie jest również dużym problemem zbadać jakikolwiek materiał pod tym kątem!
Z racji sympatii i sentymentu udałem się na wydział fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego, gdzie w warunkach laboratoryjnych zegarek przeszedł serię testów.
Niestety z powodu wyczerpanych baterii w aparacie nie mam zdjęć dokumentujących przebieg testów.
Testy wykazały na szczęście znikome wartości promieniowania - 0,98 Siwert'a
OK. – miałem już wyniki pomiarów… ale co dalej?
Odpowiedzi udzielił oczywiście niezawodny wujek Google – bardzo fajne opracowanie na podobny temat znajdziecie TUTAJ
Inne ciekawe sznurki:
Strona o zegarkach Gruen min historia firmy: KLIK
Recenzja modelu wyprodukowanego w podobnym czasie: KLIK
Edyta:
Wiecie... zastanawia mnie rozbieżność pomiędzy informacją na tarczy zegarka - odnośnie ilości kamieni w werku (25 jewels), a mechanizmem w środku Gruen 710 SS (17 jewels)...
Informacja z tarczy odpowiadała by mechanizmowi Gruen 712 SS - parametry te same, ale 25 kamieni i lata produkcji późniejsze patrz Ranfft
Moje przypuszczenia:
Ze względu na lata schyłkowe istnienia firmy Gruen - patrz historia firmy , składali zegarki z tego "co było na magazynie" - tak jak swego czasu rosjanie...
Lub
Jakiś zegarmistrz zrobił po prostu "przekładkę" tarczy lub werku...
